مشاوره و ارزیابی در جایگزینی رحمی

زمینه و هدف: جایگزینی رحم، روشی است که طی آن، بانوی صاحب رحم، جنین فرد دیگری را در رحم خود حمل می کند و پس از طی دوران بارداری و زایمان، بر مبنای قراردادی از پیش منعقد شده، نوزاد حاصل را به زوج صاحب گامت تحویل می دهد. زنی که جنین زن دیگری را طی دوران بارداری حمل می نماید، «رحم جایگزین» یا «بانوی صاحب رحم» نامیده می شود و زوج ناباروری که بر اساس قرارداد منعقد شده، پس از تولد نوزاد سرپرستی او را به عهده می گیرند، «والدین نوزاد» تلقی می گردند. تشخیص مصادیق زوج های متقاضی استفاده از رحم جایگزین، نیازمند بررسی کامل وضعیت تولید مثلی زوج نابارور و بانوی صاحب رحم از سوی متخصصان و تنظیم برنامه درمانی آنهاست. اطمینان از سلامت جسمی و روانی طرفین و آگاهی دقیق آنها از روش درمانی تعیین شده و توجه به ابعاد شرعی، قانونی، فرهنگی و اجتماعی این اقدام، ضروری به نظر می رسد. شناخت انگیزه های رحم جایگزین می تواند زوج را در تصمیم گیری جهت گزینش فرد مناسب هدایت نماید. مطالعات نشان می دهد انتخاب رحم جایگزین آشنا نظیر بستگان، دوستان یا نزدیکان، زمینه کاهش یا رفع مشکلات ناشی از عمل جایگزینی رحمی را فراهم می نماید. در بررسی سلامت جایگزینی رحمی، اطمینان از سلامت عمومی از دیدگاه متخصصان داخلی، صحت وضعیت تولید مثلی از منظر متخصصان زنان، عدم ابتلای وی به بیماری های عفونی از دیدگاه متخصصان عفونی و داشتن سلامت روانی از دید متخصصان روان شناسی/ روان پزشکی از اهمیت خاصی برخوردار است. در ضمن، عدم اعتیاد، شاغل نبودن، داشتن سابقه حداقل یک فرزند سالم و سن کمتر از 35 سال دارای اهمیت بسزایی است. علاوه بر ارزیابی معمول سلامت، بررسی های بیشتر از وضعیت سلامت جسمی، ریسک فاکتورهای بارداری و به خصوص آمادگی روحی طرفین لازم است. مشاوره و آماده سازی طرفین دخیل در درمان با روش رحم جایگزین، قبل از هر گونه اقدام درمانی، نقش بسزایی در موفقیت درمان ایفا می نماید؛ چنان که تداوم نظارت و مشاورات حین درمان و بعد از آن نیز ضروری به نظر می رسد. نتیجه گیری: آشنایی با مشکلات به کارگیری این روش درمانی و محذوریت های پزشکی، فرهنگی، اجتماعی و قانونی آن حایز اهمیت است. تعهدات مندرج در قرارداد فی مابین، از نکات مهم در موفقیت و صحت مشاورات صورت پذیرفته است. وجود قوانین و مقررات در بکارگیری روش رحم جایگزین، زمینه جلوگیری از مشکلات و عواقب ناشی از موارد پیش بینی نشده را فراهم می نماید.